November 2014

Ucuz LNG ABD’den Türkiye’ye Ulaşır mı?

Kasım 2014

Ucuz LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) ABD’den Türkiye’ye ulaşır mı? Uzun uzun okumak istemeyenler için sorunun cevabı sonda yer alıyor. Güncel gözlemlerimle okyanusun ötesinden görüntü nasıl kısaca anlatmaya çalışayım.

Obama hükümetinin, hatta Cumhuriyetçilerin bir bölümünün LNG ihracatı konusunda ciddi gayreti var. En son bu yılın Haziran ayında bürokratik işlemlerin sürelerinin kısaltılmasına yönelik bir karar Temsilciler Meclisinden geçti. Öte yandan inşaat çalışmalarının süresi politikacıların beklediğinin çok üzerinde. Obama’nın açıklamalarının, bir düğmeye basıp LNG ithalat-ihracat seçeneği yapılabilecek gibi algılandığından şikâyetçi uzmanlar.

Rusya konusunda yaptırımların, iş dünyasına doğrudan bir etki yaratabileceğine inanmıyorum. Sakhalin LNG projesi için şirketlerin aldığı/çabaladığı muafiyetler de bunun göstergesi aslında. Herkes günün sonunda kasasına bakıyor. Enerji ile ilgili yaptırımlar İran için bile çalışamazken Rusya için çalışmasını beklemek de çok anlamlı değil.

Yatırımcılar açısından öncelik kesinlikle Asya piyasası. 15 Dolar/MMBtu satış seviyelerinde bu ticaretin daha avantajlı olacağı kesin. Öte yandan Panama Kanalı’nın genişleme çalışmaları Meksika Körfezinden gemilerin Asya’ya ulaşımını kolaylaştıracak önemli bir başka etken. Her ne kadar Panama Projesi finansal bazı sorunlarla karşı karşıya olsa da eninde sonunda gerçekleşecek gibi görünüyor. LNG tesislerinin ihracat için hazır hale gelmesi de zaten bu zamanı bulacaktır. Amerika’dan Japonya’ya LNG ticareti aslında uzun zamandır yapılıyor. Çok az bir miktar olmakla birlikte Alaska’dan Japonya’ya ihracat var. Meşhur Sabina Pass LNG ihracat yapacak ikinci tesis olacak. Hedef Alaska’dan yapılan ihracatın 10-15 katı ve onun da rotası Japonya gözüküyor. İnşaatı henüz başlamamış olsa da Federal Enerji Düzenleme Kurumundan çok sayıda kabul almış ihracat tesisi projesi var. Pek tabii şirketler, ENI CEO’su Scaroni’nin de açıkladığı, Avrupa piyasasına olan güvensizlik gerekçeleriyle çift taraflı çalışan tesisleri planlıyorlar. ABD’de izinler ihracat için Düzenleme Kurumundan alınırken ithalat için Denizcilik İdaresinden alınıyor.  

Avrupa piyasasında fiyatlar ve tüketim projeksiyonları çok cazip değil. Öte yandan Amerika’nın doğu yakası (özellikle kuzey doğu) iç tüketimin çok yoğun olduğu bölge. Biraz bu sebeple ama daha önemlisi Texas’da üretim yoğunluğundan dolayı LNG ihracat projelerinin hemen hemen hepsi Meksika Körfezinde yoğunlaşmış durumda. Doğu yakasında ise sadece 1 adet proje var. Maryland’da ithalat tesisi olarak faaliyet gösteren ve uzun yıllar Cezayir’den alım yapan Cove Point LNG Tesisinin ihracat projesi. Belki bu proje Avrupa’yı hedefleyebilir. Marcellus şeyl formasyonundaki gazın üretiminde artış yaşanması pek tabii başka projeleri de tetikleyebilecektir. Ancak bu gazların pazar hedefinin Türkiye olacağını beklemek için oldukça iyi niyetli olmak gerekiyor. Piyasamızdaki yapısal sorunların üzerine son dönemde hemen hemen bütün ülkelerde oluşan Türkiye algısı eklenince yatırımcı açısından durum pek iç açıcı olmuyor. Yapılması gereken çok şey var…